Vorige maand tijdens het Holland Festival stonden twintig uitgeprocedeerde asielzoekers op het podium in de voorstelling Die Schutzbefohlenen van de Oostenrijkse Nobelprijswinnares Elfriede Jelinek. Jelinek schreef het stuk als reactie op het steeds schrijnender wordende vluchtelingenprobleem in Europa. De voorstelling kreeg een actuele meerwaarde door de rechtzaak die op dat moment diende bij de Amsterdamse rechtbank voor toestemming voor de ontruiming van de Vluchthaven, een voormalig gevangenisgebouw waar een deel van de twintig asielzoekers verbleef. Op 4 juli jl. oordeelde de rechtbank dat de bewoners van de Vluchthaven het pand binnen vier dagen moeten verlaten…

 

 

IEDEREEN IS VAN DE WERELD

Hé jij daar, kom eens hier

Geef me een beetje van je tijd

je hele leven ligt nog voor je

dat zie ik aan je kinderogen

en je lege flesje bellenblaas

Loop niet weg

Ik doe je niks

dat zweer ik op mijn vaders graf

Waar zijn je ouders?

Verderop bij die kraam daar?

Blijf dan even naast me zitten

zolang het duurt

Kun je dat?

Even stil zijn?

Alleen maar naar me luisteren?

Dan mag je mijn mobieltje hebben

Ja, Minecraft staat erop

gebruik gerust mijn diamond pickax

om je stenen mee te breken en

je huizen mee te bouwen

Of ik ook een huis heb?

Wat kan jou dat nou schelen jochie?

speel maar lekker

daar ben je voor gemaakt

Mijn dagen zijn anders dan de jouwe

De zon komt op, de dag begint, behalve ik

Ik leef op blikken ravioli

en water met brinta

woon overal en nergens

Mijn matras is dun en hard

er is geen verwarming

’s nachts slaap ik met mijn kleren aan

ik mag niemand ontvangen

douchen kan alleen ’s middags

vies maar spotgoedkoop

Kotsruimen en schoenen poetsen

paprika’s plukken en knoopsgaten maken

in confectieateliers

ik heb het allemaal gedaan

Net doen alsof ik er niet was

Onopvallend uitblinken

Dat was mijn leven hier

Ik werkte voor twee

Liep nooit de kantjes eraf

Ik was de man bij het stoplicht

die wel drie keer uitkeek

voordat hij overstak bij rood

De stille passagier in de metro

die nooit zwart reed

bang als hij was voor de identificatieplicht

en het uitzetcentrum

En dan op een avond

word je toch gepakt bij een verkeerscontrole

omdat het achterlicht stuk is

van je tweedehands fiets

Maar fuck dat

Mij hoor je niet klagen

De droge pit in het midden van het leven

dat we alleen geboren worden

en sterven moeten

heb ik allang doorgeslikt

Ja Bob de Bouwer

je Minecraft huis is mooi

nu nog die schaapjes ombrengen

dan krijg je wol

die je warm houdt in de nacht

en voor iedere afgeslachte zombie

ontvang je ui of aardappel

nederig voedsel

maar het is ten minste iets

Mijn moeder

God hebbe haar ziel

kon dat als geen ander

met weinig wonderen verrichten in de keuken

Daarom kom ik hier graag

op dit winkelplein met de kruidenmarkt

cayennepeper en kumuka

markoeza en amandelorgeade

geuren van thuis

herinneringen aan haar kookpot

Waar ik vandaan kom?

Dat land ken je niet jongen

Het ligt duizend dagen lopen hiervandaan

Daar leef je niet

je overleeft

en wacht op het volgende staakt-het-vuren

Ik herinner me nog goed

de dag dat ik aankwam in deze stad

Ik had alleen een sporttas met kleren bij me

In de nachtkroeg tegenover het station

hingen bleke junks en zwervers voor pampus over de bar

In de hoek zat een oud-soldaat

die een toost uitbracht op een kapotgeschoten kameraad

Hij en ik begrepen elkaar tenminste

Het meisje met de zwarte lakschoentjes

die voor de deur van haar huis

van vermoeidheid in elkaar zakt

omdat een verdwaalde kogel

haar voorgoed in slaap sust

hebben we alletwee gezien

O zijn dat je ouders?

Waarom kijken ze me zo aan

alsof ik een gevaarlijke gek ben?

Ik heb te veel gezopen dat weet ik

maar ze zitten allemaal op een rijtje nog

Jullie denken vast dat je beter bent dan ik hè

dat ik jullie tijd niet waard ben hè

Nou, neem dat jochie van jullie dan maar weer mee

klootzakken

en doe me één plezier

Leg hem uit dat geen mens illegaal is

Ik ook niet

 

***

 

Gloria heet je?

Als ik je dit geef

hoe lang blijf je dan bij me?

Ik heb je nodig vanavond

Verdriet naait mijn schaduw vast

aan mijn lijf

Laten we er samen één drinken

op jouw gezondheid

en het lied aanheffen

dat een stamgast ooit voor me zong

Misschien ken je hem wel

Jij komt hier toch ook vaker

Grote kop donker haar stem als een rasp

ogen waarin de zon

aan één stuk door ondergaat

“Iedereen is van de wereld”

Zo begon het ongeveer

De rest is drankgelag

Want de maan komt op

de nacht begint

en ik verdwijn in mijn glas

Dan maar een munt in de jukebox

Meestal wieg ik mijn heupen

met in mijn armen

de geest van mijn vrouw

Maar nu heb ik jou Gloria

je versleten hakken

je gejaagde ogen

ze winden me op

Ik wil je zien dansen verdomme

op het ritme van de duivel

Schuifel je voeten over de houten vloer

vol zand en saudade

Klim als een slingerplant

omhoog tegen de muur van de blues

en terwijl ik je meeneem in de draai

kijk ik in de spiegel van mijn voorland

Wezenloze blikken in verslagen gezichten

aan de toog

Soms zie je hun monden

openscheuren voor een valse glimlach

de dekmantel voor een mislukt leven

Kijk, daar zit Tuluca

Één hand aan zijn glas

In de zaagfabriek waar hij werkte

dagdroomde hij over zijn volwassen zoon

die hij alleen kent van vergeelde kinderfoto’s

Zijn rechterhand verdween in de machine

En daar bij de gokkast

dat is Youssef de Palestijn

de rookaanslag zichtbaar

op zijn onverzekerde tanden

Zijn blik is leeg van het staren

naar een plek die hem niet meer kent

Zijn grootste pijn is dat zijn vrouw

“haar was niet meer ophangt in de ochtend

maar zich tevreden stelt met het schoonmaken van de vlag”

Ver van zijn lot zit hij hier

als een vogel die zijn nest heeft gebouwd

in de holte van een standbeeld

Verdwaalt in een tijd

tussen

herinneren hoe hij ooit hier is beland

en willen vergeten hoe het afloopt

in

Schop knijp sla me dan Gloria

Maak me in godsnaam wakker

Anders komt de dag

sneller dan ik denk

Dat ik mezelf aantref

op dezelfde kruk als waar ik nu zit

en besef als het al te laat is

Dat ik het verzet heb opgegeven

Dat ik genezen ben van mijn chronische aandoening:hoop

Dat ik geen toekomst meer heb

niet hier en niet daar

net zo als zij

Ik kan aan je gezicht zien

dat ik je verveel Gloria

Maar zal ik je eens iets zeggen

Fuck die shit

Ik betaal voor je gezelschap

dus waar is verdomme je lach?

Leg je geile hand in de mijne

en laten we naar buiten gaan

het park in

Ik kan die koppen hier niet meer zien

Ik wil het gras tussen mijn tenen omhoog voelen kruipen

zoeken naar wat blijvend is

de aarde de bomen de hemel

Want deze stad is een gevangenis

volgestouwd met tijdelijke dingen

Hoe kun je weten waar je thuishoort Gloria

als je voort beweegt door een stenen wereld

zonder ooit een voetspoor in de aarde te zetten?

Shhhht hoor je de wind?

Hij zegt: “seks vormt het lichaam

waarheid vormt de geest”

Dus gooi je hakken uit

je blote voeten

je gejaagde ogen

ze winden me op

Ja zet je valse nagels in mijn vlees

en laat me godverdomme voelen nu

dat ik leef

 

 

Hé chauffeur, laat de taximeter maar lopen,

het maakt me niet uit hoe veel het kost

hier heb je al mijn geld

het laatste dat ik heb

Waar naartoe?

Kent u het adres van niemandsland?

want hier mag ik niet blijven

en in mijn land willen ze me niet terug

dus kreeg ik van de IND ambtenaar een dagkaart

voor gratis openbaar vervoer door het hele land

en wenste hij me succes op het treinstation

Ik nam de intercity naar deze stad

dook de eerste de beste ondergrondse in

tot aan het einde van het traject

en weer heen

en weer terug

bleef ik zitten

Een zwerver met een gitaar

stapte in bij station Brooswijk

hij stemde zijn snaren met jazzy akkoorden

en begon te spelen

Over bevroren eenden en gedachten in de ijskast

opgesloten en dood

zong hij

en tegen de beslagen ramen van de metrocabine

dook het refrein terug mijn oren in

als een boemerang

Ik wil het para para paradijs

parakoek paravrouw en paravogels

Een plek waar geen leugens zijn of slachterij

waar alles simpel is

en waar maar één woord bestaat

liefde liefde liefde

Dus vergeef me mijn accent

en mijn alcoholstank

en rijd me rond

tot aan het einde van de nacht

door deze godvergeten klotestad

Neemt u mij niet kwalijk

dat was niet aardig om te zeggen

Het is alleen

Ik ben zo diep gevallen

Mijn enige troost dit cassettebandje met paramuziek van Estrella

De Dichteres van de Stem

Onze Ambassadrice bij de sterren

Zet u het voor me op repeat?

Ah moet u horen Eitab

Naar dit nummer luisterden we vaak

tijdens de gevechtspauzes

op de militaire post

Als de geur van jasmijn in de ochtend is haar stem

Zijde en vlam ineen

Door Estrella waren we tussen de granaten door

in staat om lief te hebben

Met haar stem als mast

bevoeren we de zee van hoop

Dat was in de tijd dat ik een collega van u was

in de straten van Calamanche

en de muziek van Estrella laten horen

door de taxispeakers

nog een daad was van verzet

Ochtend en avond zong ze

liefde verloren pijn kwam in de plaats

wat wil ik nu? waarom zoeken naar een ander?

er zijn er zo velen en toch is hij de enige

En via de binnenspiegel boven het dashboard

wisselden mijn passagiers en ik

een blik uit van verstandhouding

Het was een belofte dat we elkaar niet zouden verraden

dat we ons land na de burgeroorlog en de dictatuur

samen opnieuw zouden opbouwen

met de stem van Estrella als baken in de nacht

Een belofte die ik gebroken heb

door te vluchten naar dit land

En dan wandel je op een dag

door jullie straten van melk en honing

langs de neonborden en sluikreclames die 24/7 roepen

Absorbeer! Consumeer!

En plotseling valt het masker af

van jullie schijnwereld

die met minder geen genoegen neemt

Want de dingen die jullie nodig hebben

voor een eenvoudige maaltijd

bestek een bord een tafel een pan

lucifers een betaalde gas- en energierekening

een ijskast een provisiekast een supermarkt

is ronduit verbijsterend

En tot je grote schaamte ontdek je

dat je alles achter je hebt gelaten

voor een iCloud illusie

Dus zet me maar af hier

voor de gesloten poorten van de dierentuin

Ik wil jullie leven niet meer

Ik wil niet werken voor een koophuis met ligbad en kookeiland in Broek en Waterland

Ik wil niet ’s avonds op de bank

survivalen met de sterren op HD tv

een toastje camembert

de internetprovider

en verzekeringsagent bij de hand

Geef mij de dieren en de rotsen en de bomen maar

als ik op blote handen en voeten palmvruchten kan plukken

vlak onder het bladerdek

lukt het me ook wel jullie hekken te bedwingen

Tussen de apen en de slangen zul je me vinden

als je me zoekt

waar ik zal leren nergens meer naar te verlangen

een steen te zijn in het veld

te dansen op het mineurakkoord

en kracht te putten uit de onverschilligheid

van het tijgeroog

 

 

Met dank aan: Stromae, Fairuz, Mashrou’ Leila, James Blake feat. RZA, Mahmoud Darwish, Berliner Tagebuch, Tjalie Robinson en Thé Lau. Foto: Jan Theun van Rees (Verborgen Stad)