Gisteren kwam ik mijn vriendin M. spontaan in het wild tegen tussen de schappen van de AH. Gebruind, uitgerust, zen, straalde ze te midden van de andere opgefokte funshoppers (waaronder ikzelf). Gehaaste types die, bonuskaart in de aanslag, bij de pizzakoeling bijna bezweken aan keuzestress. Zich bij voorbaat al kapot ergerden aan het vooruitzicht van de veel te lange wachtrij bij de veel te slome kassa.

Ik deed mijn koptelefoon af (wanneer ik boodschappen doe, luister ik graag naar keiharde elektronische dancemuziek omdat ik me anders stierlijk verveel). Een warme omhelzing volgde. Vanochtend vroeg teruggekomen van Sardinië, zei ze met een supernova glimlach. Heerlijk eiland, moet je ook eens naar toe joh. Kinderen bij opa en oma achtergelaten, eindelijk eens wat quality time met manlief. Lekker niks doen, flutboekjes lezen op het strand, verse visjes eten, uitslapen. En de seks jongen, we hadden echt wat in te halen.

Heerlijk, verzuchtte ik en laafde me aan haar kersverse batterij vol vakantie-energie.

Dat M. vervolgens opmerkte dat ze nu alweer aan het haast shoppen was, op het punt stond haar kinderen van school te halen, eerder die ochtend op het schoolplein door tig moeders was aangeklampt voor speelverzoekjes hier en paintball verjaardagsfeestjes daar, en dat ze, diep aangetast in haar vakantiegevoel, tegen zichzelf had geroepen ‘Jezus nee, die ratrace, daar gaan we weer…’ , wilde ik liever niet horen.

Ratrace. Ik wist precies hoe ze zich voelde. Ik was net terug van mijn eigen vakantie in tropisch Georgië. Maar ondanks al mijn goede voornemens zo lang mogelijk vaste te houden aan mijn vakantiegevoel, rende ik na een paar dagen alweer als een malloot door de AH in een poging zo snel mogelijk van schap A naar B te komen, het liefst in een rechte lijn, dwars door mijn mede funshoppers heen.

When in Rome do as the Romans do. Maar had mijn gestreste, aangeharkte Hollandse leventje ver weg geleken toen ik die dinsdag weer landde op Schiphol. Don’t worry about a thing, Bob Marleyde ik chill als een mothafucker naast mijn Samsonite rolkoffer. Cause every little thing gonna be allright.

Om twee minuten over twaalf arriveerde de Schiphol trein richting Centraal Station op perron 3. O ja, dacht ik, in Nederland is alles zo keurig georganiseerd. Waar was de verfrissende chaos van het Georgische straatleven? De auto’s, bussen en brommers die elkaar links, rechts en door het midden inhalen? De driedubbele prijs die je als toerist voor een busrit in een masjroetka betaalt omdat je lokale medepassagiers nou eenmaal een stuk minder geld te besteden hebben dan jij?

Ik checkte in met mijn 40%-korting-tijdens-daluren chipkaart. De intercity vertrok precies op tijd en kwam veertien minuten later aan op Centraal. Alles verliep vlekkeloos volgens draaiboek. En toch miste ik de dodemansrit naar Kazbegi door het Kaukasische hooggebergte, plankgas scheurend langs de rand van een kilometer diep ravijn. Een bergkloof, vertelde de chauffeur doodgemoedereerd in een haarspeldbocht, waar pas geleden vier Armeniërs in waren gestort met in hun kofferbak acht ton aan dollarbriefjes (mogelijk witwasgeld hen verstrekt door hun stinkend rijke achternicht, de Armeens-Amerikaanse Kim Kardashian). Een doldwaze kamikazetocht die rond middernacht eindigde met een fles zelfgestookte tsjatsja op de porch van een guesthouse aan de voet van de Kazbegi berg, een rijk gedekte tafel met vers brood, chartsjo en schapenkaas, chinkali en chatsjapoeri, en een welbespraakte toost van de aangeschoten chauffeur op onze veilige aankomst en een leven vol geluk en gezondheid voor mijn kinderen en familie.

Maar wat me het meeste opviel toen ik mijn Amsterdamse leven weer indook, was het gebrek aan Volk, een nationaal geheel, los van een gemeenschappelijke taal, waarin het individu oplost. Op pleinen en feesten, in parken en winkelstraten zag ik vriendenclubjes en doelgroepen, families en gezinnen, congresgenoten, fitnessclubdeelnemers en collega’s, groepjes individuen. Maar nergens een overstijgende eenheid die al deze losse eenheden met elkaar verbindt.

En ik dacht: Als je nieuwe Nederlanders vraagt om de taal te spreken en zich “aan te passen aan onze cultuur” moet je je als land eerst de vraag stellen wat die cultuur precies is. Waar toe men zich dient te verhouden.

Hoe anders had ik in Georgië en andere landen kennis gemaakt met het begrip “volk” – een begrip dat ik gewoonlijk afdeed als lachwekkend achterhaald en gevaarlijk riekend naar Blut und Boden. Wat nou lullig, folklore en volksmuziek? Niks daarvan. Op straat, in de auto of tijdens een etentje in een restaurant barst de Georgiër, jong en oud, spontaan en onbevangen uit in volksgezang, als het even kan begeleid door traditionele instrumenten en volksdans, liederen die iedereen kent omdat ze van jongs af aan met de paplepel zijn ingegoten en een organisch deel uitmaken van de nationale identiteit.

Wat nou speciale buurtactiviteiten voor ouderen en voor jongeren? Wat nou bejaardendisco en jeugdhonk filmavonden? In een donker achterafsteegje in Córdoba stuit je avonds laat op een zelf ingerichte buitenbioscoop met zo’n zestig stoeltjes waar mensen van alle leeftijden, kinderen met ouders, opa en oma, buurtvriendjes en vriendinnetjes samen op een tv scherm naar de film Twelve years a slave kijken, niet omdat er een pop up event is georganiseerd vanuit de gemeente maar omdat het spontaan zo in de straat is ontstaan.

Wat nou kunst elitair? Als je door de straten van Tbilisi rijdt kan iedere taxichauffeur en iedere constructiewerker, iedere basisschoollerares of bankdirecteur je de huizen aanwijzen waar vijftig of honderd jaar geleden die bekende schilder of componist woonde, of de universiteit waar die prachtige dichter of invloedrijke filosoof studeerde, gewoon omdat het onderdeel is van de geschiedenis van je land en je daar trots op bent.

Wat nou, harde mobiele gesprekken in publieke ruimtes en stiltecoupés? In de shinkansen van Kyoto naar Tokyo, als men een mobiel gesprek ontvangt of wil voeren, praat jong en oud fluisterzacht, of, liever nog, staat men op, draait zich om bij de coupédeur, maakt een lichte buiging uit respect naar zijn of haar medepassagiers, en voert het mobiele gesprek in een aparte tussenruimte (meer beleefdheid en innerlijke beschaving= meer rekening houden met elkaar=meer eenheid).

Nee, dacht ik terwijl ik achter de bar van Paradiso drie wodka red bull klaarmaakte voor een clubje hippe studenten op een doelgroep clubavond, hier in Nederland gaat het er heel anders aan toe. Hier leven we met z’n zestien miljoenen hutjemutje boven op elkaar en schermen we, bij gebrek aan ruimte, ons eigen eilandje af. Leven we door het klimaat meer binnen met ons eigen cluppie dan met z’n allen samen buiten op straat. Gaan we er prat op hoe uniek we allemaal zijn, is ieder individu zijn of haar eigen wereld. Is dat hele ‘wij gevoel’ ver te zoeken. Hooguit als onderbuik sentiment, te pas en te onpas aan te zwengelen door rechtse politici met peroxide kapsels of een zwak voor Marokkaanse toyboys.

Behalve als Robben iedereen op het veld zijn hielen laat zien. Kapt, wegdraait, omspeelt, de keeper laat zwemmen en scoort. En de commentator juicht ‘5-1, 5-1, zegt ’t voort!’ en we, in een onbewuste nationaal-historische reflex, Alva en zijn troepen opnieuw een lesje leren.

M. en ik belandden in de wachtrij bij de kassa.

Kom je anders binnenkort bij me eten, vroeg ze, samen met L.. Ben veertig geworden in Italië.

Je zou het niet zeggen, zei ik, en ik meende het.

Ze rekende af, riep Ik bel je!, en weg was ze.

Ik ben erbij, bij dat etentje, zeker weten. Ik hoop dat ze hachee met appeltjes en rode kool maakt, en draadjesvlees. We zullen lachen, we zullen huilen, met een fles zelf gebrouwen jonge dubbele graanjenever op tafel. We zullen dansen op In een groen groen knollen knollenland. Daar was laatst een meisje loos zingen uit volle borst.

Een volk van drie. Je moet ergens beginnen.